Terug naar Zomereditie

Warmtegeleiders testen

Sommige lepels worden snel warm, andere blijven koel. Hoe komt dat? In dit proefje test je drie soorten lepels met chocolade of boter. Je ontdekt welk materiaal warmte het beste geleidt. Wat leer je daarvan voor keukengerei en techniek?

Welke lepel geleid het snelst? Ontdek het zelf!

Welke lepel geeft het beste de warmte door en laat het stukje chocola het snelst smelten?

Wat heb je nodig?

1 metalen lepel
1 plastic lepel
1 houten lepel
Klein stukje chocolade of boter per lepel
Glas of mok met heet (niet kokend) water
Stopwatch of klok
Keukenpapier of doekje

Zo doe je het:

Zet alle drie de lepels klaar.
Leg een stukje chocolade of boter op de bovenkant van elke lepel.
Zet alleen het uiteinde (steel) van de lepel in het hete water. Het chocolade mag het water niet raken!
Start de stopwatch.
Kijk welke chocolade het eerst begint te smelten.
Noteer wat je ziet en hoe lang het duurt.

👉 Tip: Gebruik lepels van ongeveer dezelfde grootte voor een eerlijker test.

Wat gebeurt er daarna?

Warmte stroomt door sommige materialen sneller dan door andere. Metalen geleiden warmte goed, dus de chocolade smelt daar het eerst. Plastic en hout zijn slechtere warmtegeleiders. Zo leer je hoe belangrijk materiaal is bij het ontwerpen van keukenspullen, pannen, maar ook in techniek en apparaten!

Meten is weten

Nu je alles hebt voorbereid, gaan we meten.

Wat ga je doen?

Je kunt meten hoelang het duurt tot de chocola smelt. Welk materiaal geleid het beste? Komt de voorspelling uit?

Tabel maken

Maak een tabel:

Schrijf bovenaan:

Materiaal lepel
Tijd tot smelten (sec)
Opmerkingen (snel / traag / niet gesmolten)

Schrijf links de materialen van de lepels.

Beantwoord de volgende vragen:

Welk materiaal geleidt warmte het best?
Wat zou je kiezen voor een soeplepel? Waarom?
Zou dit proefje ook werken met kaas of suiker?

Denk na en bespreek

Gebruik de woorden: droog, vorm, kleur, bloem.

Welke bloem bleef het mooist van kleur?
Wat gebeurde er met de vorm van het blad of bloem?
Welke bloem zou jij de volgende keer wél of juist niet gebruiken?

👉 Extra opdracht: Bedenk waar je de gedroogde bloemen voor kunt gebruiken. Kaart? Poster? Sieraad?

Differentiatie

4-7 jaar:

Voorspel vooraf welke lepel het snelst werkt. Waarom denk je dat? Gebruik je eigen woorden. Leg daarna zélf aan iemand anders uit waarom de chocolade op de ene lepel sneller smolt dan op de andere. Gebruik de woorden: warm, snel, materiaal.

Kun jij een andere test bedenken om te ontdekken welke materialen goed tegen warmte kunnen?

8-12 jaar:

Schrijf op in welke volgorde de chocolade smolt en waarom dat volgens jou zo was.
Gebruik de woorden: warmtegeleiding, materiaal, snelheid, smelten.

Stel je voor: jij bent productontwerper voor keukengerei. Ontwerp een nieuwe lepel die veilig is én praktisch in een warme pan. Onderbouw je materiaalkeuze met wat je uit dit proefje geleerd hebt. Kun je een situatie bedenken waarin een lepel juist goed warmte moet geleiden?

Leuke weetjes

Wist je dat…

In professionele keukens gebruiken ze vaak roestvrij staal omdat het snel warm wordt én goed schoon te maken is.
Hout isoleert warmte, daarom brand je je vingers niet aan een houten lepel.
Hout is een natuurlijke warmte-isolator dankzij de open celstructuur met stilstaande lucht, waardoor het warmte slecht geleidt en helpt bij het vasthouden van warmte in de winter en het buitenhouden van hitte in de zomer. Dit maakt hout een uitstekend bouwmateriaal voor energiezuinige ontwerpen en het creëren van comfortabele en warme woningen.
In computers worden juist goede warmtegeleiders gebruikt (zoals koper) om onderdelen koel te houden! Doordat het zo goed de warmte geleid, (absorbeert en verspreid) voorkomt het oververhitting. Handig toch?!
Gesmolten chocola erg lekker is om je aardbei of spekje in te dippen….